အေရးေပၚသားဆက္ျခားေဆးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ကြ်န္ေတာ့္ကို Message ထဲမွာ အေမးမ်ားတဲ့ အေရးေပၚ သားဆက္ျခားေဆး ( Emergency Contraceptive Pills) အေၾကာင္း နည္းနည္းေလာက္ ေျပာျပခ်င္တယ္ ။ အခုေခတ္လူငယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိၾကတဲ့ ECee 2 တို႔ Madonna တို႔လို ေဆးေတြေပါ့ဗ်ာ ။
▶ ဖြဲ႔စည္းပံု
------------
ေဆးကဒ္တစ္ကဒ္မွာ ပံုစံတူအေရာင္တူ ေဆးလံုး နွစ္လံုးပါပါတယ္ ။ ေဆးလံုးတစ္လံုးစီမွာ Levonorgestrel 0.75mg ပါပါတယ္ ( ဒါကလူသံုးအမ်ားဆံုးနဲ႔ အစားအေသာက္နွင့္ေဆး၀ါးကြပ္ကဲေရးဌာနက တရား၀င္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ formula ပါ)
▶ အသံုးျပဳပံု
--------------
အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈျပီးျပီးျခင္း ၇၂နာရီအတြင္းမွာ ေဆးလံုးတစ္လံုးကိုေသာက္ပါ ။ ( ေစာေစာေသာက္ေလေလ ကာကြယ္နုိင္တဲ့ရာခုိင္နႈန္း ပိုမ်ားေလေလပါပဲ။ ဥပမာ ပထမ ၂၄နာရီအတြင္းေသာက္ရင္ ကာကြယ္နုိင္စြမ္း ၉၅% ရွိေပမယ့္ ၂၅နာရီကေန ၄၈နာရီအတြင္းမွာေတာ့ ၇၅%ခန္႔သာ ကာကြယ္ေပးနုိင္ေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္)

ဒုတိယတစ္လံုးကိုေတာ့ ပထမတစ္လံုးေသာက္ျပီးေနာက္ ၁၂နာရီအၾကာမွာ ေသာက္သံုးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

▶ အသံုးျပဳရတဲ့ အေရးေပၚ အေျခအေနမ်ား
--------------------------------------------

(၁) အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမိတဲ့အခါ

(၂) လိင္ဆက္ဆံစဥ္ ကြန္ဒံုးေပါက္ျပဲျခင္း၊၊ သားဆက္ျခားေဆးေသာက္ရန္ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း ၊ သားဆက္ျခားေဆး ထုိးရမယ့္ရက္ ေက်ာ္သြားျခင္း စတဲ့ ကိုယ္အသံုးျပဳေနတဲ့ သားဆက္ျခားနည္းတစ္ခုခု ခ်ဳိ႔ယြင္းမႈျဖစ္သြားတဲ့အခါ

(၃) လိင္အၾကမ္းဖက္ခံလုိက္ရတဲ့အခါ

▶ သတိထားရမည့္အခ်က္မ်ား
-------------------------------

(၁) ရာနႈန္းျပည့္အကာအကြယ္မေပးနုိင္တဲ့အတြက္ ကိုယ္၀န္ေသခ်ာေပါက္မရနုိင္ဘူးလုိ႔ေတာ့ အာမ မခံနုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြန္ဒံဳးလိုအကာအကြယ္ပစၥည္းမ်ဳိးနဲ႔ တြဲသံုးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ပိုျပီးေတာ့ စိတ္ခ်ရပါတယ္ ။

(၂) အိမ္ေထာင္သည္မ်ားအေနနဲ႔ ေနာက္ဆံုးရာသီစလာတဲ့ရက္က ေလးပတ္ထက္ေက်ာ္ေနမယ္ ဒီၾကားထဲမွာလည္း အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမိတယ္ဆုိရင္ ကိုယ္၀န္ရွိမရွိစစ္ေဆးျပီးမွ ေဆးေသာက္သင့္ပါတယ္။

(၃) ေဆးတစ္လံုးေသာက္ျပီးေနာက္ သံုးနာရီအတြင္း ေအာ့အန္တာျဖစ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ ေနာက္ေဆးတစ္လံုးကို အစကျပန္ေသာက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။

(၄) အေရးေပၚသားဆက္ျခားေဆးကို ရာသီတစ္ေခါက္နဲ႔တစ္ေခါက္ၾကားမွာ တၾကိမ္ပဲအသံုျပဳသင့္ပါတယ္။

(၅) ကိုယ္၀န္မရေအာင္ တားဆီးနုိင္ေပမယ့္ လိင္မွတစ္ဆင့္ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါမ်ားကိုေတာ့ အကာအကြယ္ မေပးနုိင္ပါဘူး ။

(၆) အေရးေပၚသားဆက္ျခားေဆးဟာ သားဥေၾကြျခင္းကို အေနွာင့္အယွက္ေပးတဲ့နည္းနဲ႔ ကိုယ္၀န္မရေအာင္တားတဲ့ေဆးသက္သက္ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်တဲ့ေဆးမဟုတ္ပါဘူး။

▶ ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးမ်ား
--------------------------

(၁) အဓိကေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးကေတာ့ ပ်ဳိ႔အန္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲ့ဒီအတြက္ Domperidone ကဲ့သို႔ေသာ အအန္ေပ်ာက္ေဆးမ်ား ေသာက္နုိင္ပါတယ္ ။

(၂) ေဆးေသာက္ျပီး ေနာက္ရာသီလာတဲ့အခ်ိန္ကာလ အေျပာင္းအလဲရွိနုိင္ပါတယ္ ။ ေစာခ်င္ေစာမယ္ ေနာက္က်ခ်င္ေနာက္က်မယ္ ။ ေစာတဲ့အတြက္ ျပႆနာတစ္စံုတစ္ရာမရွိေပမယ့္ တစ္ပတ္ထက္ပိုျပီးေနာက္က်ခဲ့ရင္ေတာ့ ကိုယ္၀န္ရွိမရွိ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္ ။

(၃) အျခားေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးေတြအေနနဲ႔ ဗိုက္ေအာင့္တာ ၊ ရင္သားနာတာ ၊ ပံုမွန္အခ်ိန္အခါမဟုတ္ဘဲ ေသြးဆင္းတာ ၊ မူးေ၀နႈံးခ်ိတာ ၊ ေခါင္းကိုက္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္ ။

ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီ့ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးမ်ားဟာ ရက္အနည္းငယ္ပဲ ခံစားရမွာျဖစ္ျပီး အမ်ားစုကေတာ့ ၂၄နာရီအတြင္း သူ႔အလိုလုိသက္သာသြားေလ့ရွိပါတယ္ ။

▶ အကယ္၍ အကာအကြယ္မဲ့လိင္ဆက္ဆံမိခဲ့တာ ၇၂နာရီထက္ ေက်ာ္သြားရင္
-------------------------------------------------------------------------------
ဘယ္လုိလုပ္မလဲ??
-------------------

အဲ့ဒါကို အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ အေရးေပၚသားဆက္ျခားေဆးက အကာအကြယ္မေပးနုိင္ပါဘူး ။ ဒါေပမယ့္ တပတ္အတြင္း အေရးေပၚ သားအိမ္တြင္း သားဆက္ျခားကိရိယာ ( emergency intrauterine contraceptive device ) ထည့္သြင္းျခင္းျဖင့္ ကိုယ္၀န္မရေအာင္ တားဆီးနုိင္ပါတယ္ ။

*************************************************************

စာၾကြင္း ။ ။ ကၽြန္ေတာ္ဒီအေၾကာင္းေရးတာဟာ ဒီေဆးအေၾကာင္းေသခ်ာမသိဘဲ အသံုးျပဳေနတဲ့သူေတြအတြက္ ဒီေဆးအေၾကာင္းကို ပိုမိုသိေစလိုတဲ့အတြက္ရယ္ တျခားမသိတဲ့သူေတြလည္း ဗဟုသုတရေစလိုတဲ့အတြက္ရယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖတ္မိသူေတြကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစလိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵတစိုးတစမွ မပါပါဘူး။

ေနာက္ၿပီး လူငယ္ေတြအေနနဲ႕ လည္း ဒီေဆးကိုအားကိုးၿပီး လက္မထပ္ရေသးခင္မွာ မိမိခ်စ္သူနဲ႕ အတူေနတာမ်ိဳး မလုပ္ၾကဖို႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္ ။


~~ ပိုးဟပ္ျဖဴ ~~

( Heart Canteen )